Na terenie Zielonej Góry możemy odnaleźć dość sporo przedwojennych pomników. Niestety niektóre po wojnie zmieniły swoje przeznaczenie i aktualnie spełniają zupełnie inna rolę niż pierwotnie zakładano. Jednym z takich pomników jest ten w zielonogórskiej Ochli przy pl. Błyskoszowej.
Prusy były ambitnym państwem nie pozwalającym sobie „dmuchać w kaszę”. Chciały także przodować w Związku Niemieckim. Taka postawa doprowadziła w 1866 roku do bratobójczej wojny austriacko-pruskiej, w której walczyli ówcześni mieszkańcy Ochelhermsdorf. Wysłani na front działań wielu z nich nie wróciło do swoich domów.
Po zwycięstwie i zjednoczeniu Prus pokój trwał zaledwie pięć lat… Prusy w dalszym ciągu chciały zjednoczyć pod swoją egidą Niemcy. Stanowczo przeciwstawiała się temu Francja. Wybuchła kolejna wojna, na którą do wojska wcielano kolejnych ochelhermsdorfian. Świetnie wyszkolona i mobilna nowoczesna armia niemiecka w szybki sposób uporała się z II Cesarstwem Francuskim. Jednak nie obyło się bez ofiar pochodzących z naszego miasta.
Kiedy wojna się zakończyła postanowiono upamiętnić poległych w obu wojnach w symboliczny sposób. Zasadą stawiania takich pomników było to, że pojawiały się one w krajobrazie miast i wsi w stosunkowo szybkim czasie. Nie zachowała się dokumentacja z powstawania jednak pomnik można zauważyć na pocztówkach z końca XIX wieku.
Dlatego dzięki widokówkom W niedalekiej odległości od kościoła ustawiono kamienny kopiec na którym wzniesiono niewielki monument, na szczycie którego stała Germania z uniesioną ku górze ręką. Charakterystyczny był także stylizowany wieniec liści dębowych oraz napisy pamiątkowe z każdej ze stron. Całość placu z pomnikiem została otoczona pomalowanymi na biało kamieniami polnymi.
Życie trwało spokojnie dalej, aż… wybuchła I wojna światowa. Na ten konflikt także wcielano mieszkańców Ochelhermsdorf. Po długich latach bojów, oblężeń i zniszczeń wojna zakończyła się przegraną Niemców i poległymi mieszkańcami Ochli.
Na początku XX wieku Ochla była jedną z większych wsi w okolicach Grunbergu. Jednak stawianie kilku pomników nie należało do ulubionych przedsięwzięć mieszkańców. Dlatego do dawnego pomnika dobudowano po bokach kolejne fragmenty wykorzystując kamienie polne. Pozostawiono monument z Germanią pod którą znalazła się tablica pamiątkowa odnosząca się do wojen zaś po bokach umieszczono kolejne dwie tablice z nazwiskami poległych mieszkańców Ochelhermsdorf w I wojnie światowej. Przed pomnikiem zasadzono dwa dęby, które w Niemczech były symbolem szlachetności i chwały. Ciekawostka jest fakt, ze na pomniku, ani na żadnym z jego elementów ie pojawiły się oznaczenia Żelaznego Krzyża. Okolice pomnika otoczono tym razem nie kamieniami, a kutym stalowym płotem z bramką otwieraną do wewnątrz.
W takim wyglądzie pomnik zachował się do końca II wojny światowej. Kiedy Ochelhermsdorf został przemianowany na… Jerzmanów pomnik w dalszym ciągu stał w niezmienionym kształcie. Dopiero w czasach powojennej Ochli skuto tablice pamiątkowe jak i strącono pomnik Germanii, na miejscu której postawiono krzyż. Miejsca po dawnych tablicach zatynkowano i zamieniono na pomnik chrześcijański wpisując w nie treści pozostające do dzisiaj. W najstarszej części monumentu skuto napisy, pogłębiając otwór, w który postawiono figurę Chrystusa. W późniejszych latach pod pomnikiem wmurowano granitową tablicę z wyryta data 1945 mającą symbolizować przyłączenie wsi do Polski.
W tan sposób jeden z najstarszych pomników w mieście poprzez wieki zmienił swoja rolę, od tej upamiętniającej wojny, poległych mieszkańców na chrześcijański dar wotywny
#NieznanaZielonaGóra #Ochla #Grunberg #Schlesien #pomnik #Ochelhermsdorf @MiastoZG #ZielonaGóra #DawnaZielonaGóra
Źródła:
-opracowania i zbiory własne;
-polska-org pl;
-Grunberger Wochenblatt.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
