Miecze Luftwaffe odkryte w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Fot P. Paweł Pochocki Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie
Kamienica przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze nie wyróżnia się w krajobrazie miasta. Ba, nawet nie przyciąga wzroku pomimo swojego charakterystycznego wysunięcia w linię chodnika. Nikt raczej nie zakładałby, że w jej zabudowaniach będzie krył się prawdziwy militarny skarb i wojenna tajemnica.
Dom przy Lansitzerstrasse 112, bo tak wcześniej nazywała się ta ulica, powstał pod koniec XIX w. i od samego początku swojego istnienia nie odbiegał wyglądem od innej zabudowy tej części miasta. Ot, prosta dwukondygnacyjna kamienica z poddaszem mieszkalnym i spadzistym dachem przy jednej z głównych ulic wylotowych z miasta. Została wybudowana jako jeden z wielu budynków przeznaczonych pod wynajem dla pracowników zatrudnionych w fabryce Gruschwitza (dzisiejsze Centrum Nauki Keplera – Centrum Przyrodnicze).
Całość dokumentacji jest doskonale zachowana i znajduje się w zielonogórskim archiwum. Niestety wszelkie zapisy znikają w 1939 r. Od tamtej pory nie ma żadnych not ani ewidencji mieszkalnej. Analizując księgi adresowe możemy się dowiedzieć, że w 1937 r. zamieszkiwał w niej prokurent Hugo Kothe, Agnes Ritter oraz Bernhard Kasten. Hugo Kothe musiał być ważną osobą dla firmy, gdyż jako jeden z niewielu mieszkańców miasta miał doprowadzony telefon o nr 476.
Wkraczamy w czasy II wojny światowej w naszym mieście. Fabryka Gruschwitza wkracza w machinę produkcji wojennej i w latach 40. XX w. „przebranżowuje się” z produkcji tekstylnej na produkcję sprzętu wojskowego przeznaczonego dla Luftwaffe, m. in. przyrządy pomiarowe i sprzęt radiotechniczny. Zmienia się także nazwa fabryki na Opta-Radio AG. Zakład staje się obiektem militarnym pilnowanym przez wojsko. W okolicach zlokalizowano obóz pracy przymusowej oraz wybudowano schron przeciwlotniczy dla załogi mogący pomieścić 150 osób.
I tu dochodzimy do naszego odkrycia. Niedawno zupełnie niespodziewanie, podczas prac remontowych w zabudowaniach gospodarczych kamienicy przy ul. Batorego 22 znaleziono bardzo dobrze zachowane dwa miecze Luftwaffe, tzw. „miecze Göringa”.
Miecze te produkowano od 1935 r. w Solingen, gdzie powstawały „najlepszej jakości narzędzia posiadające ostrza” otrzymały oficjalną nazwę „miecz lotnika dla oficerów sił powietrznych wz. 1935”. Wręczane były lotnikom za szczególne zwycięstwa w powietrzu lub wręczane pośmiertnie rodzinom. Te odkryte w Zielonej Górze posiadają sygnaturę „PAUL WEYERSBERG & Co. SOLINGEN” oraz „E. F. HÖRSTER SOLINGRN” i zostały na pewno wyprodukowane do 1944 r. ze względu na późniejsze oszczędności materiałowe w Rzeszy. Zakazano wówczas produkowania broni białej.
Skąd się jednak wzięły w naszym mieście? Czy jakiś robotnik wyniósł je z fabryki Opta-Radio i ukrył je w tych zabudowaniach? Przeanalizowałem dane Luftwaffe od 1939 r. i odnalazłem, że wszystkie nazwiska z ostatnich meldunków mieszkaniowych w mieście figurują w danych poległych lotników. Czy to oznacza, że któryś z nich pochodził z naszego miasta, a miecze są pamiątkami po nich? Niestety tego najprawdopodobniej już się nie dowiemy.
Oba miecze zostały przekazane przez znalazcę do Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie, gdzie zostały poddane pieczołowitej renowacji i konserwacji.
Za pomoc w napisaniu niniejszego tekstu dziękuję Błażejowi Mościpanowi, Maciejowi Mametowi oraz Waldemarowi Wojciechowskiemu. Przy pisaniu tekstu wykorzystano informacje o poległych lotnikach ze stron www. aircrewremembered.com, www.lambadoria.it.
Zdjęcia mieczy w tekście wykonane zostały przez Pawła Pochockiego i Tadeusza Blachurę.
Tekst: dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
Budynek przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze, gdzie odkryto dwa miecze Luftwaffe. Fot Grzegorz Biszczanik
Miecze Luftwaffe odkryte w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Fot. P. Paweł Pochocki Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie
Miecze Luftwaffe odkryte w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Fot P. Paweł Pochocki Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie
Sygnatura miecza Luftwaffe odkrytego w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Fot P. Paweł Pochocki Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie
Sygnatura miecza Luftwaffe odkrytego w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Fot P. Paweł Pochocki Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie
Miecze Luftwaffe odkryte w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie Fot. T. Blachura
Miecze Luftwaffe odkryte w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie. Fot. T. Blachura
Miecze Luftwaffe odkryte w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie. Fot. T. Blachura
Miecze Luftwaffe odkryte w zabudowaniach gospodarczych domu przy dzisiejszej ul. Batorego 22 w Zielonej Górze. Zbiory Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z/s w Drzonowie. Fot. T. Blachura
Kontynuując przeglądanie strony, wyrażasz zgodę na używanie przez nas plików cookies. Czytaj dalejAKCEPTUJĘ
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.