W związku z ogromnym zainteresowaniem reformami w europejskim obszarze szkolnictwa wyższego ze strony państw spoza Europy po raz pierwszy w „Forum procesu bolońskiego” weźmie udział zarówno 46 państw uczestniczących w procesie bolońskim, jak i 20 państw spoza kontynentu.
Liczba państw uczestniczących w procesie bolońskim wzrosła z 29 w 1999 r. do 46 w 2009 r., a więc oznacza to prawdziwy sukces na skalę europejską. Z najnowszego sprawozdania podsumowującego proces boloński, które zostanie przedstawione ministrom w Leuven i Louvain-la-Neuve, wynika, że poczyniono znaczny, aczkolwiek niezbyt równomierny postęp w realizacji reform bolońskich. Najnowsze sprawozdanie Komisji przedstawiające korzyści z procesu bolońskiego potwierdza ten pozytywny wniosek oraz wskazuje na duży postęp, szczególnie w kwestii reform strukturalnych. Nacisk powinno się obecnie położyć na modernizację polityki edukacji w państwach członkowskich oraz na wprowadzenie w życie reform szkół wyższych w Europie.
Najważniejsze reformy bolońskie dotyczą:
trójstopniowej struktury uzyskiwania dyplomów (dyplom licencjacki, magisterski, doktorski), zapewniania jakości w szkolnictwie wyższym, uznawania kwalifikacji i okresów studiów. Dzięki tym reformom przed uniwersytetami i studentami otwierają się nowe możliwości. Europejski rejestr zapewniania jakości w szkolnictwie wyższym, utworzony w zeszłym roku, ułatwia promocję europejskiego szkolnictwa wyższego oraz zwiększa zaufanie do instytucji oraz programów w Europie i na świecie.
Odnosząc się do zbliżającego się spotkania ministerialnego, Ján Figel’, europejski komisarz odpowiedzialny za edukację, szkolenia, kulturę i młodzież, powiedział: „Proces boloński przyczynił się do większej zgodności i porównywalności systemów szkolnictwa wyższego. Ponadto sprawił on, że Europa stała się regionem bardziej atrakcyjnym dla studentów spoza kontynentu. Mimo, że aby osiągnąć cele wyznaczone w 1999 r. pozostało nam jeszcze trochę pracy, musimy tymczasem już iść do przodu, żeby stawić czoła nowym wyzwaniom, szczególnie tym związanym z obecnym kryzysem gospodarczym. Szkolnictwo wyższe może tu odegrać znaczącą rolę, przyczyniając się do trwałego ożywienia gospodarczego oraz stymulując innowacje. Uniwersytety muszą się unowocześnić, a dzięki temu, że rządzący w Europie i na całym świecie zgadzają się z potrzebą modernizacji, proces boloński otrzymał wsparcie niezbędne do osiągnięcia sukcesu”.
Jedno z najnowszych badań Eurobarometru przeprowadzone wśród studentów szkół wyższych wykazało, że studenci chcieliby łatwiejszego dostępu do szkolnictwa wyższego oraz że uniwersytety powinny otworzyć się na współpracę ze światem pracy i oferować możliwość uczenia się przez całe życie. Oto aż 97% studentów stwierdziło, że ważne jest, aby szkoły wyższe przekazywały studentom wiedzę oraz umiejętności niezbędne do osiągnięcia sukcesu na rynku pracy.
Zdecydowana większość respondentów (87%) zgodziła się również z twierdzeniem, że istotne jest, aby szkoły wyższe sprzyjały innowacyjności i kształtowały ducha przedsiębiorczości wśród studentów i kadry pedagogicznej; ta sama grupa opowiedziała się również za możliwością odbywania praktyk zawodowych w prywatnych przedsiębiorstwach w ramach programu studiów. Coraz więcej studentów jest zainteresowanych studiami za granicą, z czego większość chciałaby otrzymywać dodatkowe informacje na temat jakości szkół wyższych w celu dokonania świadomego wyboru szkoły.
Komisja Europejska wraz z państwami członkowskimi i sektorem szkolnictwa wyższego realizuje program modernizacji szkół wyższych w ramach strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Wsparcie finansowe jest oferowane w ramach nowego programu „Uczenie się przez całe życie” (działania Erasmus), siódmego programu ramowego UE na rzecz badań oraz programu na rzecz konkurencyjności i innowacji, jak również funduszy strukturalnych i w postaci pożyczek Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Komisja wspiera również w wymierny sposób reformy szkolnictwa wyższego na całym świecie poprzez swą politykę zewnętrzną i związane z nią programy; przykładowo, wsparcie finansowe dla krajów sąsiadujących z UE można uzyskać w ramach programu Tempus. Współpraca z pozostałymi krajami partnerskimi jest finansowana dzięki szeregowi dwustronnych i wielostronnych programów współpracy: UE-USA/Kanada, EDULINK, ALFA dla Ameryki Łacińskiej oraz nowy program Nyerere dla Afryki. Ponadto działa program Erasmus Mundus, z którego przyznawane są stypendia, dzięki którym studenci z całego świata mogą uczestniczyć w zintegrowanych programach studiów magisterskich w wielu krajach europejskich. W nowej fazie tego programu przewidziano także studia doktoranckie. Współpraca z instytucjami spoza Europy jest również możliwa dzięki wsparciu, którego Komisja udziela programom badań naukowych prowadzonych przez szkoły wyższe w ramach siódmego programu ramowego UE na rzecz badań. Dzięki programowi działań „Marie Curie” indywidualni naukowcy mogą wziąć udział w pracach zespołu badaczy za granicą.
Autor: KE