PAN świętuje 60 lat istnienia

W czasie uroczystej sesji odbędzie się debata pt. “Nauka w Polsce: aspiracja vs możliwości”, w której wezmą udział m.in. przewodniczący Rady Narodowego Centrum Nauki prof. Michał Karoński, przewodniczący Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju prof. Jerzy Kątcki i prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej prof. Maciej Żylicz.

24 maja w powsińskim Ogrodzie Botanicznym PAN planuje również otwarcie wystaw prezentujących osiągnięcia jednostek naukowych PAN, a prof. Andrzej Zoll, przewodniczący Komisji ds. etyki w nauce opowie o działalności swojej komisji w 2011 r. Uroczystość ma zwieńczyć koncert fortepianowy na tarasie zabytkowego Dworku Fangorów.

PAN powołano w drugiej połowie 1951 roku, ale pierwszy prezes – Jan Dembowski – został powołany w 1952 r. Wtedy też powstała część komitetów PAN. “Czas narodzin akademii był trudny (…). Decyzja ówczesnych władz państwa o utworzeniu PAN miała konkretne cele. Chodziło bowiem o stworzenie instytucji, dzięki której świat polityczny uzyska wsparcie środowiska naukowego, a zarazem – kontrolę ułatwiającą sterowanie tym środowiskiem. Z drugiej strony miało to ułatwić finansowanie badań naukowych i koncentrowanie ich wokół problemów uznanych za najważniejsze dla państwa” – wyjaśniono na stronie PAN.

U podstaw powołania Polskiej Akademii Nauk legły postanowienia I Kongres Nauki Polskiej (29 czerwca – 2 lipca 1951 r.). Kongres skupił blisko dwa tysiące uczonych – przedstawicieli środowiska naukowego, w tym Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W myśl postulowanego modelu PAN miała prowadzić badania, szkoły wyższe – kształcić adeptów wiedzy, a towarzystwa naukowe – tę wiedzę upowszechniać.

Działalność PAN w obecnej formie jest regulowana przez ustawę z 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk.

W skład akademii wchodzą członkowie krajowi: rzeczywiści i korespondenci oraz członkowie zagraniczni. Wszyscy członkowie Akademii są wybierani przez najwyższy organ PAN – Zgromadzenie Ogólne – spośród uczonych, którzy wyróżniają się szczególnym dorobkiem naukowym i autorytetem w środowisku naukowym oraz posiadają nieposzlakowaną opinię.

Polska Akademia Nauk to także sieć kilkudziesięciu instytutów naukowych. Działają one w obrębie pięciu wydziałów tematycznych, reprezentujących grupy nauk (Wydział I- Nauk Humanistycznych i Społecznych, II – Nauk Biologicznych i Rolniczych, III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi, IV – Nauk Technicznych, i V – Nauk Medycznych). Prezesem PAN od 2007 r. jest prof. Michał Kleiber.